Hình dạng cấu tạo: Một vẩy thường được chia làm 4 phần: Phần trước: Cắm vào da, có nhiều rãnh đồng tâm và xuyên tâm. Phần sau: Lộ ra ngoài, hướng về phía sau, có nhiều tế bào sắc tố phân bố, đôi khi có gai ở rìa sau của vẩy. Trong phân loại cá, có thể dựa vào phần sau của vẩy để chia vẩy xương làm hai loại là: Vẩy tròn và vẩy lược. Phần bên trên và phần bên dưới có nhiều rãnh đồng tâm.

Hình dạng cấu tạo của một vẩy đường bên ngoài 4 phần trên còn có thêm ống cảm giác nằm ở mặt trên của phần sau vẩy. Ngoài ra gắn liền với vẩy còn có lớp Bì nằm bên dưới lớp biểu bì. Bì được tạo thành bởi các mô liên kết nên khá dai. Bên trong lớp bì có nhiều mạch máu và dây thần kinh phân bố. Dưới cùng của lớp bì có nhiều mô mỡ tích lũy. Đây là nơi tạo ra vẩy của cá.

Ý nghĩa của vẩy xương: Trong nghiên cứu về phân loại cá, số lượng vẩy đường bên (vẩy đường dọc), vẩy trên đường bên, vẩy quanh cuống đuôi là những chỉ tiêu thường được dùng để xác định các giống, loài. Trong nghiên cứu về sinh học, các vân tăng trưởng của vẩy cá (còn gọi là rãnh đồng tâm) được ứng dụng trong nghiên cứu về dinh dưỡng và tăng trưởng của cá. Trong sản xuất, vẩy cá là nguyên liệu dùng trong sản xuất keo, phim ảnh, dùng trong công nghiệp dệt.